TAŞ KESİLEN ÇOBAN (*)

Alaçayır köyü'nün doğusunda "Morkom" denilen bir mevkide, vaktin birinde bir çoban sürüsünü otlatmaktaymış. Ne varki, çevrede su bulunmadığından çobanın sürüsü susuzluktan ölecek hale gelmiş. Çoban, sürüsünü sulamak için her çareye baş vurmuş, ama yine de su bulamamış. Son çare olarak ellerini kaldırıp, Allah'a yalvarmaya başlamış :

- Allah'ım eğer şuracıkta bir su çıkarırsan en sevdiğim kara koyunu sana kurban keseceğim, demiş...

Çoban'ın duasını kabul eden Allah orada bol miktarda su çıkarmış. Çoban da sürüsünü doya doya sulamış. Sulamasına sulamış ama, verdiği sözde de durmamış. Kara koyunu kurban etmeğe kıyamıyan çoban, kara koyunun üzerinden yakaladığı bir "kene" yi kara koyunun yerine kurban kesmeye kalkışmış. Çobanın yapmış olduğu bu hareket, Allah'a hoş gelmemiş, çobanı ve sürüsünü hemen orada taş kesivermiş.

Bugün hâlâ efsanenin geçtiği yerde koyun sürüsünü andıran taşlar, sıra sıra durmaktadır.

SU YOLU SEVDALILARI

Alaçayır (Conur) ve Lâleli komşu iki köydür. Bu iki köyün arazilerinin sulanması için gereken su aynı mevkiden çıkmaktadır. Bu su arklarının uzunlukları tahminen birer buçuk kilometre vardır. Arkların nasıl açıldığını, Alaçayır köyünün yaşlıları şöyle anlatırlar :

Lâleli köyüne giden su arkını bir kız, Alaçayır köyüne giden su arkını da bir delikanlı açmışlar. Kızın sadece bir kazması, delikanlının ise sadece bir küreği varmış. Kız kazmalama işini bitirince, kazmayı altıyüz metre ötedeki delikanlıya, delikanlı da küreği kıza atarmış. İki genç arasındaki yardımlaşma, zamanla sevdaya dönüşmüş. Birbirlerine biran önce kavuşmak için aşk ve şevk ile çalışırlarmış. Ferhat gibi dağları, kayaları yarmışlar, su arklarını hedefe ulaştırmışlar. Bir birlerinden yıllarca ayrışmış gibi hasretle kucaklaşan bu iki sevdalı, bilâhare evlenmişler.

Bu iki genç hangi köye yerleşmiş bilinmemekte; bilinen bir şey varsa o da bu iki gencin köyliilerce hayırla yadedilmesidir.

(*) Alaçayır (Conur) köyü, Refahive'nin güney doğusunda yirmi yedi kilometre mesafede, Refahiye - Kemah yolu üzerinde, Refahiye'ye bağlı bir köydür.