Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi öğretim üyelerinden, Halkbilim Kürsüsü kurucusu ve başkanı Prof. Dr. Sedat Veyis Örnek’i 15 Kasım 1980 günü yitirdik; cenazesi, Fakültede yapılan bir törenden sonra, Cebeci asri mezarlığında toprağa verildi.

İki yıl önce İstanbul’da toplanan UNESCO Türkiye Milli Komisyonu çalışmaları sırasında bir kalp krizi geçirdiği zaman "geçmiş olsun" dediğimde, "önemli değil" yanıtını vermişti; ama işte pek önemsemediği o kalp rahatsızlığı bu değerli bilim adamını da aramızdan alıp götürdü, sanırım.

Ekim ayı sonlarında Ankara’da toplanan XVII. Türk Dil Kurultayında görüşmüştük; sağlığı pek yerinde gözüküyordu. Türk Dil Kurumu yönetim kurulu üyeliğine seçildi.

Bir süre önce, isteğim üzerine, bana imzalı olarak gönderdiği yaşamöyküsünü ve kaynakçasını aşağıda sunuyorum.

Sedat Veyis Örnek, Sivas’ın Zara ilçesinde doğdu (1927). Orta öğrenimini Sivas’ta, yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde tamamladı. Askerlik görevini Kore’de yerine getirdikten sonra, Almanya'da Tübingen Üniversitesinde doktora yaptı (1960). Yurda dönüşte Dil ve Tarih-Coğ-rafya Fakültesinde budunbilim (ethnologie) a-slstanı (1961), doçenti (1966), Profesörü (1971) oldu, öldüğü sırada bu Fakültedeki görevini sürdürmekteydi. Bu arada, Elazığ Fırat Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ile İzmir Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinde de Türk halkbilimi (folkloru) dersini okuttu.

Viyana , Bonn, Marburg, Göttingen üniversitelerinde konuk profesör olarak bulundu, araştırma ve incelemeler yaptı. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Topumsal Bilimler Komitesinde, Halkbilim Danışmanı Kurulunda görevler aldı.

"Türk Dili", "Varlık", "Yeditepe" vb. gibi edebiyat ve sanat dergilerinden küçük öyküleri yayınlandı. Devlet Tiyatroları ile İstanbul Şehir Tiyatrolarında oynanmış telif ve çeviri oyunları vardır. Bunlar arasında, kendi yazdığı "Kurt" oyunu İst. Şehir Tiyatrosunda (1965), Tancred Dors’tan çevirdiği "Sur dibinde” ile S. Mrozek’ten çevirdiği "Polisler” oyunları da Devlet Tiyatrolarında (1965) oynanradyo oyunları da bulunmaktadır. Mesleki-bilimsel altı yapıtı basıldığı gibi, önemli bir araşdı. Ayrıca, Türkiye radyolarında yayınlanmış tırması da çeşitli dergilerde yayınlandı.

BAŞLICA YAPITLARI: Sivas ve çevresinde hayatın çeşitli safhalarıyla ilgili bâtıl inançların ve büyüsel işlemlerin etnolojik tetkiki, (Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi yayınları, 1966); İlkellerde din, büyü, sanat, efsane (İst., Gerçek yayınevi, "100 soruda" dizisi, 1971); Etnoloji sözlüğü (Ankara, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi yayınları, 1971); Anadolu folklorunda ölüm (Ankara, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi yayınları, 1971); Türk halkbilimi (Ankara, Türkiye İş Bankası kültür yayınları, 1977) vb..

BAŞLICA ARAŞTIRMALARI: İlkellerde dinsel temel kavramlara genel bir bakış (Di! ve Tarih-Coğrafya Fakültesi dergisi", Ankara, XX/3-4, 1963); Allgemeiner Überlick die reli-giösen, kültürellen und sozialen Reformen in Japan und in der Türkei ("Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi dergisi", Ankara, XXL/1-2, 1963); Etnolojinin tarihçesi, başlıca ekolleri, görevleri ("Antropoloji dergisi", Ankara, I/4, 1968); Türk halkbiliminin sorunları ("Türk Dili dergisi", Ankara, 257, 1973); Türk folklorunda ad seçme ve ad koyma ("Boğaziçi Üniversitesi halkbilimi yıllığı”, İst., 1975) vb..

Yurdumuzda budunbilim ve halkbilimi incelemelerinden söz açılınca, Prof. Dr. Sedat Veyis Örnek, ilk akla gelen adlardan biri sayılmaktadır. Hemen hemen tüm yaşamını bu alanların araştırılmasına vermişti, denilebilir. Özellikle "Türk halkbilimi" adlı son yapıtı, bu alanda başvurulabilecek ciddi ve bilimsel kitaplardan biridir.

Üniversitelerdeki öğretim üyeliği sırasında yüzlerce öğrenci yetiştirmiş, bunlardan kimisi kendi dallarında gerçek birer uzman olmuştur. O, tam bir Atatürkçüydü. Atatürk’ün dil devrimine gönülden inanmıştı. "Budunbilim terimleri sözlüğü"nde 476 terim saptayarak bunların tanımlarını yapmış, başlıca kaynaklardan sonra, Almanca - Fransızca - İngilizce dizinler hazırlamış, kitabının sonuna eski Osmanlıca terimler de koymuştur.

Bir kaç yabancı dil bilen Hoca'nırı epey genç yaşta ölümüyle, Türk budunbilim ve halkbilimi, yeri pek kolayca doldurulamıyacak bir değerini yitirmiştir. Tanrı'nın rahmeti, üzerinde olsun!